Lege winkels en hoe ze te vullen...

De winkelstraten van Harderwijk sieren zich sinds een aantal jaren weer met nette, authentieke bestrating. De Markt, het hart van de binnenstad, is verrijkt met grote, kleurende bloembakken. Het Hortuspark, dat midden in het centrum ligt, is een prettige plek geworden, met terrasjes en een speelplaats voor de kinderen. Waarbij het weelderige groen natuurlijk de grootste ontspannende factor is. Tijdens de zaterdagavonden in de zomer speelt er vaak een bandje op de Markt en worden er evenementen en activiteiten georganiseerd. “Ik voel me wel prettig in de binnenstad”, vertelt de 23-jarige Inge van der Meer uit Harderwijk. “Ik vind het een leuke stad, ik kom er graag. De gezelligheid, de terrasjes. Ik voel me hier heel erg fijn.”

JUNI 2016 - Maar deze gezelligheid weegt niet op tegen de donkere, lege panden die je om de zoveel meter aankijken. Ook in Harderwijk is leegstand goed zichtbaar. Zeker nu ons eigen Scheer&Foppen, opgericht hier in Harderwijk, in juni hun failliet heeft verklaard. En dat na de faillissementen van Dixons, Aktiesport en Perry Sport.  Hoe kan het nou dat deze ketens plots bij bosjes lijken te vallen? 

“Vroeger was Harderwijk een regiostad", vertelt Gert Boonen, eigenaar van café de Boterlap aan de Markt in Harderwijk. "Op winkelgebied, op wat voor gebied dan ook, Harderwijk was de grootste uit de regio. Het stadje van Nunspeet, Ermelo, Putten, alles eromheen. Harderwijk had een voorsprong. Harderwijk was het helemaal. In Harderwijk had je twintig kroegen, in Ermelo had je er twee. En hetzelfde geldt voor de winkels. Die hele voorsprong is Harderwijk kwijt. Dat komt door gemeentelijk beleid, dat vind ik echt. Vooral die koopzondag is een must. Je moet gewoon op zondag open. Je moet de ondernemers vrijstellen daarin.” Retaildeskundige professor dr. Cor Molenaar, Hoogleraar bij de vakgroep Bedrijfskunde van de Erasmus Universiteit te Rotterdam: “Leegstand is een symptoom, geen oorzaak.” Op dit moment heeft hij zijn eigen adviesbureau, waarbij hij zich richt op eMarketing.

"Vooral die koopzondag is een must"

Te breed en weinig vernieuwingen

Als je door de winkelstraten van Harderwijk loopt, vooral aan het begin van de week, bekruipt je een onheilspellend gevoel. Winkelmedewerkers kijken op zodra een klant voorbij loopt. Er loopt namelijk bijna niemand. Vooral aan het begin van de Donkerstraat zijn veel panden donker en leeg. Dat beeld verandert compleet als je hetzelfde stukje op zaterdagochtend bewandeld. De weekmarkt trekt dan veel bezoekers en het stadje lijkt oprecht op te leven.

Renate Slokker is Centrummanager van de binnenstad van Harderwijk. “Een klein percentage van de leegstand komt, doordat er online veel gewinkeld wordt. Verder is er een veranderend consumentengedrag waar te nemen en er is in de afgelopen jaren gewoon te weinig verdiend in de detailhandel. Je merkt nu dat alle reserves weg zijn en dat heel veel ondernemers het gewoon moeilijk hebben."

Slokker gaat verder: “Bij de ketens zie je dit ook veel gebeuren. Zij hebben te lang gewacht met vernieuwen en niet meebewogen met de moderne tijd en daardoor hebben ze het niet gered. Ze hebben geen duidelijke keuzes willen of kunnen maken. In combinatie met een veel te breed assortiment, met spullen die het allemaal net niet zijn. De consument ging uiteindelijk vooral naar de V&D om naar de La Place te gaan en om de WC te gebruiken.” Al heeft Harderwijk natuurlijk nooit een V&D gehad.

Dit voorbeeld zie je in het klein ook bij zelfstandig ondernemers. Ze hebben te lang gewacht om met hun winkel of assortiment met de tijd mee te gaan. Ze zijn niet actief op social media en hebben geen eigen website. Retaildeskundige Molenaar: “Ketens zaten te zwaar in de schulden, hadden een te algemeen aanbod en geen relevantie meer voor de klant. Dat zijn drie elementen, die de doodsteek zijn voor de Retail."

Winkelen op het web

“Mensen kopen meer op internet”, vertelt Molenaar. “En dat zie je vooral in sectoren waar ook fysieke winkels van zijn. Het marktaandeel van internet groeit nog steeds. Dat gaat dan vooral om de niet-dagelijkse aankopen.” Onder niet-dagelijkse aankopen worden bijvoorbeeld kleding en schoenen, maar ook huishoudelijke producten, zoals potten en pannen, verstaan. “Ik koop niet online, omdat ik het prettig vind om kleding bij elkaar te zien, te voelen, te passen en snel een keus te kunnen maken”, vertelt de 62-jarige Suzan Numan uit Harderwijk. Inge Van der Meer is het hiermee eens: “Ik koop eigenlijk nooit spullen online. Ik wil het toch eerst passen. En anders moet je het terugsturen, dat vind ik zo’n gedoe.”

"Ik koop eigenlijk nooit spullen online"

 Overschot

Vincent Mekenkamp, mede-eigenaar van ‘hippe’ mannenmodezaak Classic Nouveau, heeft andere ideeën over de landelijke oorzaken van de leegstand. “Er zijn gewoon teveel winkels voor het aantal inwoners van Nederland”, vindt hij. Onderzoeksbureau Ons Retailland schat in dat er, wat betreft vastgoed de komende jaren, een overschot van zo'n 20 tot 30 procent van het totale winkeloppervlak is.

Vastgoedbedrijf Foppen Vastgoed, dat naar eigen zeggen zo'n twintig procent van de winkelpanden in de binnenstad beheert,  vindt ook dat er teveel winkels zijn. “Wat er in onze ogen moet gebeuren is dat er gewoon winkelpanden moeten verdwijnen. Er zijn teveel winkels in plaatsen als Harderwijk, er moet minder winkeloppervlakte komen”, aldus directeur Evert Foppen. Ook de Rijksoverheid buigt zich over de hoeveelheid winkels in Nederland. Minister Kamp van Economische Zaken: “Terwijl in afgelopen jaren de omzet van kledingwinkels, elektronicazaken en de meubelboulevards per saldo afnam en nu gemiddeld 9% van de winkelruimte in Nederland leeg staat, is het totale vloeroppervlakte gestegen met 11%.”

Werk in de haven

Horeca-eigenaar Boonen ziet dat er in Harderwijk nog iets plaatsvindt: “Wat me ook opvalt is dat, doordat er in de haven gewerkt wordt, de boten hier niet meer kunnen aanleggen. Dat zorgt ervoor dat boottoeristen de binnenstad van Harderwijk niet meer in gaan. Dat is al een aantal jaar zo”, vertelt Boonen. “Over een paar jaar is de nieuwe haven waarschijnlijk prachtig. Maar op dit moment speelt het mee.” De haven ziet er nu dan ook uit als een echte bouwplaats. Bergen zand, blokken beton en grote kranen en andere machines zorgen ervoor dat het gebied er onuitnodigend uitziet.

Maar dat de haven een bouwplaats is, waar toeristen niet kunnen aanleggen, kan toch niet de belangrijkste oorzaak zijn voor leegstand in Harderwijk? Molenaar geeft als oorzaak: “Mensen gaan steeds minder winkelen, omdat ze weinig tijd hebben. Vrouwen werken tegenwoordig fulltime, mannen werken fulltime. Is naar de winkels gaan dan nog wel zo leuk tegenwoordig? Nee, want vanwege de weinige vrije tijd, zijn we steeds kieskeuriger met onze vrijetijdsbesteding. Je gaat alleen nog maar naar winkels toe, als je echt iets wilt zien, als het leuk is, of als het vrijetijdsbesteding is.”

En, volgens hem, speelt ook de samenstelling van huishoudens een rol. “Maar liefst 35% van de huishoudens is een eenpersoonshuishouden. Mensen met een eenpersoonshuishouden hebben een totaal ander (koop)gedrag dan mensen in een gezinssituatie. Ze hebben minder vrije tijd, ze hebben minder geld, omdat ze de vaste lasten niet kunnen delen. Als ze naar buiten gaan is het vanwege fysieke belevenis.” Slokker richt zich meer specifiek op de situatie in Harderwijk: “In Harderwijk zie je natuurlijk dat een aantal ketens is weggevallen, ook zelfstandig ondernemers zijn weggevallen. Soms heeft dat met vergrijzing of ouderdom te maken. Soms ook omdat het product niet meer interessant genoeg is. Het heeft ook met de huurprijzen te maken.”

Duur huren

De omzet in de detailhandel staat al jaren onder druk, dit terwijl de huurkosten gelijk bleven of soms zelfs stegen. Als er dan onder aan de streep niets overblijft, houden ondernemers dit niet lang vol. “Inmiddels zie je wel een stabilisatie of zelfs een daling van de huurprijzen. Zeker voor ondernemers die een nieuw huurcontract voor langere tijd afsluiten, gaan de prijzen naar beneden. Dit zijn landelijke ontwikkelingen en dat zie je in Harderwijk ook gebeuren.” Recent hebben nog een aantal grote ketens hun contracten verlengd. “Gelukkig om te weten dat deze partijen nog steeds vertrouwen hebben in onze binnenstad”, vindt Slokker. Vastgoeddirecteur Evert Foppen reageert: “Er wordt snel geroepen dat de huurprijzen zo hoog zijn. Maar dat is niet meer aan de orde. Als panden lang leeg blijven staan gaat de huur naar beneden. Er moet echt met die huurprijzen worden meebewogen. En niet alleen door ons, maar door iedereen.”

“Moet je kijken, daar is alweer een winkelpand dat leeg staat”, wijst een vrouw naar het voormalig pand van de Dixons in Harderwijk. “Erg, hè”, zucht haar vriendin. Maar is het wel zo erg? Hoe staat het met de leegstand in Harderwijk in vergelijking met andere steden?

Als men kijkt naar cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), is te zien dat Harderwijk precies gemiddeld (plaats 200 van de 403 gemeenten in Nederland) scoort als het gaat om leegstand. Ter vergelijking; Heerlen staat op nummer 1 met de meeste leegstand. Ermelo (plaats 306) en Putten (plaats 356) scoren beneden-gemiddeld, dus hebben minder last van leegstand. Zutphen (plaats 108) scoort bovengemiddeld en heeft dus meer last van leegstand. Het is interessant om deze plaatsen met elkaar te vergelijken. Ermelo en Putten, omdat ze dichtbij Harderwijk liggen. Zutphen, omdat het qua inwoners, centrum en historie redelijk gelijk is aan Harderwijk.

“In Putten valt de leegstand wel mee”, vindt Natasja, eigenaresse van Natasja Lingerie uit Putten. “Kom gewoon lekker hier winkelen, heb je geen last van de lege winkels in Harderwijk.” Gelijk heeft ze, maar als we dat massaal doen, kan het hele centrum van Harderwijk gesloten worden en dat is niet de bedoeling. Het is ook niet helemaal te vergelijken, Harderwijk en Putten. Waar Harderwijk grote ketens afwisselt met kleinere zaken van zelfstandig ondernemers, heeft Putten dat ook. Maar als het gaat om cultuur, sfeer en het aanbod van terrassen en ander vermaak in de binnenstad, steekt Harderwijk er met kop en schouders bovenuit. Hetzelfde geldt als we Harderwijk vergelijken met Ermelo. Hoe kan het dan, dat deze kleinere plaatsen toch minder leegstand kennen dan Harderwijk?

"Kom gewoon in Putten winkelen"

 Minder regels en bemoeienis

In de eerste plaats lijkt de regelgeving in Ermelo en Putten minder zwaar te zijn. Via de site van de gemeente Ermelo is bijvoorbeeld direct te vinden hoe je een vergunning voor het creëren van woonruimte krijgt voor een leegstaand (winkel)pand. Natuurlijk gaat daar ook allerlei administratieve rompslomp aan vooraf, maar de mogelijkheid is er. Dat is in Harderwijk wel anders. Een leegstaand winkelpand kan niet gebruikt worden als woonruimte of iets anders. Daarmee blijven die panden vaak leeg te staan, wat voor meer leegstand zorgt.

Gratis parkeren

Een tweede reden voor minder leegstand in plaatsen als Ermelo en Putten is het gratis parkeren. “De ondernemers vinden vaak dat betaald parkeren funest is voor een binnenstad en dat als parkeren gratis wordt, je meer bezoekers naar de binnenstad krijgt. Zeker omdat plaatsen in onze omgeving, zoals Ermelo en Nunspeet allemaal gratis parkeren hebben”, zegt Centrummanager Renate Slokker.

Mensen die op zoek zijn naar kleding, wat in alle drie de plaatsen te vinden is, laten Harderwijk links liggen en gaan Ermelo en Putten in, want daar kunnen ze parkeren zonder aan de tijd of de kosten te denken. “Harderwijk is meer voor het vermaak, maar voor even ontspannen winkelen gaan mensen toch ook vaak naar Putten of Ermelo, daar zijn net andere winkels, en kunnen ze gratis parkeren”, vertelt Slokker. “Vreemd, want de rit ernaartoe is ook niet gratis. Maar dat maakt dan schijnbaar niet uit.” “Ik ga soms wel naar Putten of Ermelo om te winkelen. Behalve het gratis parkeren, is het daar ook gewoon gezellig”, legt consument Numan uit. “Maar toch vind ik dat er niets boven Harderwijk gaat. De terrassen zijn gezelliger en er is een ruimer winkelaanbod.”

De stad in met een schatkaart

Qua vermaak en stadscentrum kun je Zutphen en Harderwijk goed vergelijken. Beide steden hebben uiteenlopende terrassen en horecamogelijkheden, historische waarde, kennen monumentale panden in de binnenstad en hebben met de kleine, smalle straatjes een heleboel sfeer. Maar het centrum van Zutphen is niet zo ‘logisch’ ingedeeld als dat van Harderwijk. De belangrijkste winkelstraten in Harderwijk, van de Donkerstraat tot de Luttekepoortstraat, lopen in een soort u-vorm, waardoor je gemakkelijk het grootste deel van het centrum doorloopt. In Zutphen zijn er veel zij- en aanloopstraten, wat het voor mensen van buitenaf soms moeilijk maakt de weg te vinden naar bepaalde winkels. En daar zit in Zutphen ook het grootste probleem; in de aanloopstraten. Terwijl de leegstand in Harderwijk op dit moment vooral in de hoofdstraat zit.

“Harderwijk ontwikkelt bij het havengebied een heel nieuw winkelgebied en dat is met name voor de mensen die naar het Dolfinarium gaan en voor Harderwijkers voor vrijetijdbesteding”, aldus retaildeskundige Cor Molenaar. “Daar passen heel andere winkels bij dan in het centrum, want mensen die daarvoor komen hebben een andere state-of-mind dan mensen die naar het centrum toegaan. Daar zie je dus een ontwikkeling komen met een sterke horeca-functie. Winkels die ondersteuning geven aan het vrijetijdgevoel. Dat gaat zeker bezoekers trekken. Ook Zutphen is bezig met het ontwikkelen van nieuwe bedrijfs-, kantoor- en activiteitenruimten. Maar zij missen zoiets groots als het Dolfinarium, waardoor ze minder mensen van buitenaf trekken. Harderwijk zou dat meer moeten uitbuiten.”

Wegvallen van grotere ketens

In het grootste deel van de panden die nu leegstaan in Harderwijk zaten ketens als Aktiesport, Perry Sport en Dixons. Partijen die in elke binnenstad verdwijnen. Ook Zutphen heeft hier last van, maar de kleinere winkels van zelfstandig ondernemers in de aanloopstraten zijn daar het grootste probleem. Wat in Harderwijk een rol speelt is dat bepaalde branches ondervertegenwoordigd zijn. Dat zorgt ervoor dat de consument weinig of soms zelfs geen keus heeft. Dit is in Zutphen veel minder het geval.

Koopzondag

Misschien is een van de belangrijkste ‘problemen’ in Harderwijk wel dat de gemeenteraad niet in wil stemmen met een koopzondag. Zutphen heeft wel een koopzondag op elke laatste zondag van de maand. Ondernemers in Harderwijk vinden de koopzondag erg belangrijk. “Wij zouden graag hier, in Harderwijk, twaalf zondagen per jaar open zijn”, zegt Vincent Mekenkamp, van Classic Nouveau in Harderwijk. “Maar niet iedere week, dat heeft geen zin. Een keer per maand is mooi. Het kan maar liefst 10% schelen in de omzet van de winkels. In de zomermaanden zullen die koopzondagen echt wel mensen trekken, met al die toeristen.”

“Voor mij is winkelen niet perse ‘fun’”, vindt Suzan Numan. “Ik kan dat al zes dagen in de week doen, waarom zou ik dat ook nog een zevende dag moeten? Natuurlijk zijn er mensen die met het hele gezin graag funshoppen, dan begrijp ik dat het fijn is om dat ook op zondag te kunnen doen. Maar dan vind ik dat ze er ook echt een soort feestje van moeten maken, met muziek en gezelligheid. Een keer in de maand is dan genoeg. En als er echt een feestje van gemaakt wordt, dan denk ik dat ik wel zou gaan.”

Het valt best mee

“Het winkelaanbod bij ons is nog waar de kans ligt om te upgraden”, zegt Van der Wal. “Maar horeca is hier ijzersterk. We hebben een gezellige en historische setting, waar je kunt verblijven. Er worden goede evenementen gehouden. We hebben goede restaurants, zelfs twee restaurants met Michelin-sterren. En natuurlijk het water. De economische kant van het water, noem ik het altijd maar, dat biedt natuurlijk kansen. De rest van de regio heeft voornamelijk bos. Wij hebben dan het bos in de achtertuin, en het water in de voortuin. In de Houtwalgarage kun je doordeweeks de eerste twee uur gratis parkeren en dat is belangrijk voor het oplossen van parkeerproblemen. De leegstand baart ons natuurlijk zorgen, maar we zien kansen. Onze 'Nieuwe Visie op een andere Binnenstad' sluit hierop aan. Het is een landelijk probleem.”

Wanneer Harderwijk blijft doorgroeien, zullen grotere ketens als H&M wellicht deze kant op komen en dat zal nog meer bezoekers van buitenaf trekken. En wie weet, over een paar jaar zijn er weer gemeentelijke verkiezingen en misschien krijgt Harderwijk dan eindelijk een koopzondag. In ieder geval zit het met de sfeer, cultuur, horecagelegenheden en ontspanningsmogelijkheden wel goed in Harderwijk. En juist die factoren onderscheiden Harderwijk van andere plaatsen.

Maar, hoe wordt Harderwijk weer het bloeiende, drukke stadje dat het een aantal jaar geleden was? De gemeente en het Centrummanagement zijn daar hard mee bezig. Wanneer je door de lege winkels heenkijkt, zie je dat de straten gesierd worden door de nieuwe betegeling. Dan hangen er vrolijke gekleurde paraplu’s boven de winkelstraten, dan weer prachtige guirlandes, met mooie, friskleurende bloemen. “Ik ga twee keer per week naar de binnenstad. Dan ga ik voor boodschappen, kleren en uitgaan en het strand”, vertelt consument Van der Meer.

 "Je ziet dat er verschillende spelers zijn in de binnenstad. Vroeger was de binnenstad een place-to-buy, dus daar ging je heen om dingen te kopen. Steeds vaker is de binnenstad een place-to-be, daar ga je niet zozeer heen om dingen te kopen maar om entertained te worden”, vertelt Centrummanager Renate Slokker. “Dat kunnen winkels zijn, maar ook de horeca, met de prettige terrassen. Dat kan cultuur zijn, zoals musea of een popschool. Een strandeiland, de mooie boulevard die we straks krijgen. Maar dat kunnen ook diensten zijn, zoals de tandarts of de bibliotheek. Je moet met elkaar daar steeds meer in samenwerken.” Vincent Mekenkamp, van Classic Nouveau, is het daarmee eens. “Desnoods horeca en ijssalons, leuke dingen, daarvan meer in het centrum, dat moet meer om vermaak gaan. Misschien een kinderopvang aan het begin van het centrum, dat ouders daar hun kinderen kunnen brengen en ondertussen lekker kunnen winkelen.”

"Maak een kinderopvang aan het begin van het centrum"

Dat is geen gek idee. Het ontsierende begin van de Donkerstraat, met als grootste trekker het Stadsmuseum, verrijken met een kinderopvang. Daarmee creëer je direct wat leven en geef je ouders op een laagdrempelige manier de kans om even de stad in te gaan zonder hun kroost. “Harderwijk moet veel meer dat centrum gaan promoten en ook veel meer gaan inspelen op mensen die een dagje uitgaan”, vindt retaildeskundige Cor Molenaar. “Het publiek dat bijvoorbeeld naar het Dolfinarium gaat, moet veel meer naar het centrum getrokken worden. Maak desnoods een looproute door het centrum, waar de toerist niet omheen kan. Verder moet de historische kerk meer gepromoot worden. De leuke pleintjes en parken moeten gepromoot worden. En de gezelligheid moet gepromoot worden. Daar moet Harderwijk veel meer tijd aan gaan besteden”, vindt Molenaar. “Vroeger ging je naar de stad voor de winkels en dan was daar ook de horeca. Tegenwoordig ga je naar het centrum toe voor de horeca en ondersteunen de winkels. Dus dat is helemaal omgedraaid.” De aantrekkelijke terrasjes op de Markt zijn een grage plek om even te stoppen. De grote parasols met terrasverwarming zijn bijna net zo gezellig als het regent, zodat je het gevoel hebt in een tent te zitten, als wanneer het lekker weer is en de zon schijnt. Al is het in het laatste geval aanzienlijk drukker op de Markt.

Branchering

“Er is laatst een onderzoek geweest naar in welke branche nog ruimte in de markt is”, vertelt Slokker. “Daarmee weet je welk soort ketens je nog naar Harderwijk kunt halen en daar sturen we dan ook wel op aan. Maar je hebt daar niet zoveel invloed op als dat je zou willen. Er zit momenteel bijvoorbeeld geen goede sportzaak in de binnenstad. We hebben wel de Telstar, maar die zit op het industrieterrein. Dus dat is nog wel iets om op aan te sturen.” Ook het publiek vindt het niet prettig dat er in sommige branches weinig keus is. “Het winkelaanbod kan beter, maar is op zich wel prima. Als je echt wil winkelen ga je toch naar een grotere stad, als Amersfoort of Zwolle”, vindt Van der Meer. “Er zou meer diversiteit in het winkelaanbod moeten zijn”, vindt Numan. “Ik vind het jammer dat er zoveel ketens zijn, dat maakt elke binnenstad bijna hetzelfde. Ik kom liever voor speciale zaken naar het centrum van een stad.” Zoals het theewinkeltje in de Bruggestraat, waar een enthousiaste dame je van alles vertelt over de verscheidenheid aan verse thee en koffie die zij verkoopt.

Verschuiving belangrijke straten

Waar eerder alleen de Donkerstraat als belangrijkste winkelstraat van Harderwijk werd gezien, zijn nu ook de Wolleweverstraat en de Luttekepoortstraat belangrijk geworden. “Je ziet de laatste paar jaren een verschuiving komen. De Luttekepoortstraat had een paar jaar geleden nog veel leegstand, toen stonden daar zo’n zeven panden leeg. Die zijn nu praktisch allemaal gevuld. Nu zie je juist dat het begin van de Donkerstraat meer leegstand heeft. Je ziet dus echt een verschuiving plaatsvinden”, zegt Slokker. “Dat komt ook, omdat de Houtwal als parkeerlocatie steeds dominanter aanwezig is.” Volgens Van der Meer is er een gebied dat een beetje vergeten wordt door iedereen: “Er mag wel wat gedaan worden aan het Vuldersbrink. Dat is zo’n doods gebied. Daar mag wel wat meer in geïnvesteerd worden, zodat het wat levendiger wordt.” De donkere, kale parkeergarage, met daarnaast een groot, leeg supermarktpand trekt inderdaad niet erg aan. Ook de gevels van de winkels eromheen zien er grauw en groezelig uit. Een likje verf zou hier wonderen kunnen doen. Op dit moment is het geen aantrekkelijke plek in het centrum van Harderwijk.

"Het is best ver lopen vanaf de Houtwalgarage naar het begin van de Donkerstraat"

 Parkeren 

“Ik hoop dat ze doorzetten dat je de eerste twee uur gratis kunt parkeren in de Houtwal. Want het werkt echt”, vindt Moniek Geurtsen, filiaalmanager van kledingwinkel de Garage. “De proef is een succes als het gaat om bezoekersaantallen, met name doordeweeks”, vertelt Van der Wal, “en dat is goed voor de binnenstad. Maar we gaan dit echt pas evalueren en daar definitief keuzes in maken bij de integrale parkeernota en bij de begroting voor het komende jaar. Ondernemers dragen ook bij. Er zijn verschillende voorbeelden te noemen waar ondernemers (een deel van) de parkeerkosten ‘betalen’ voor hun klanten. Zoals een supermarkt die een half uur gratis parkeren aanbiedt als je boodschappen doet.”

 Ondernemer Marcel Grimme van sneakerzaak The Athlete's Foot: "Dat twee uur gratis parkeren nu is al een flinke stap in de goede richting, daar ben ik hartstikke blij mee. Ik geloof dat er 170.000 mensen meer binnen de stad zijn gekomen dan vorig jaar. Dus dat is een duidelijk verschil. Sowieso moeten ze die parkeergarage gaan promoten, er kunnen 450 auto’s in, zet ze er dan ook in. Maak het maar iets goedkoper per uur. Gemeentes snappen dat gewoon niet, als je het een euro per uur goedkoper maakt, gaan er meer mensen parkeren en dan heb je uiteindelijk meer euro’s.”

Toeristen

“Vooral met betrekking tot de toeristen zijn er nog veel kansen”, vindt Slokker. “Je hoort vaak juist dat ze Harderwijk heel erg waarderen, omdat we zo’n leuke oude binnenstad hebben. Wel dat ze ook het een en ander missen, zoals een H&M. En dan laten ze Harderwijk toch links liggen. Dat begrijp ik ook, als je daarnaar op zoek bent, dan ga je inderdaad naar Apeldoorn of Zwolle.” Op dit moment wordt er hard gewerkt aan het Waterfront, wat ervoor zorgt dat er niet aangelegd kan worden in de haven. Dat zorgt ervoor dat boottoeristen niet naar Harderwijk kunnen komen. “Gelukkig is dit over een paar jaar allemaal klaar en kunnen deze mensen weer van Harderwijk komen genieten”, zegt Boonen.

Koopzondag

Veel ondernemers hameren op de koopzondag. De raad heeft een standpunt ingenomen waarbij geen koopzondag mogelijk is. De samenstelling van de raad is niet gewijzigd, waardoor er voorlopig weinig uitzicht is op verandering. “Er is een winkeltijdenverordening vastgesteld door de gemeenteraad”, vertelt Van der Wal. “Al zouden we het anders willen, dat kan niet.” In elke gemeente wordt een winkeltijdenverordening vastgesteld door de gemeenteraad. In 2014 kwam de verordening in Harderwijk in stemming. Die had een wijziging in zich, inclusief de mogelijkheid van een koopzondag. “Alleen heeft de gemeenteraad, en dat is dezelfde raad die er nu zit, in meerderheid besloten om de winkeltijdenverordening vast te stellen zónder zondag-openstelling”, aldus Van der Wal. “Het niet hebben van een koopzondag kan een barrière zijn voor ondernemers om zich te vestigen”, vindt Molenaar. “Als geloof de basis is voor het weigeren van een koopzondag, dan moet je dat niet gaan pushen, maar dan moet je er gewoon een ontzettend leuke zaterdagavond van gaan maken.”

Veel ondernemers zien de voordelen van een koopzondag wel in. “Op een (koop)zondag zijn mensen vrij, ze zijn blij. Papa kan mee naar de stad. Hij is lekker vrolijk en fris, in plaats van dat hij nog even snel mee de stad ingesleurd wordt, terwijl hij net de hele dag gewerkt heeft. Dat is toch een ander gevoel,” vindt Grimme. Maar de consumenten staan niet perse te springen om een koopzondag. “Ik zou een koopzondag vooral belangrijk vinden voor mijn boodschappen", zegt Van der Meer. "Bijvoorbeeld bij de Hema of de supermarkt. Van mij hoeven andere winkels niet echt open. Dat vind ik sneu voor de mensen die moeten werken, die verdienen ook een rustdag. Bovendien kan ik de rest van mijn inkopen wel doordeweeks of op zaterdag doen.” Datzelfde gevoel heeft Suzan Numan. “Ik kan dat al zes dagen in de week doen, waarom zou ik dat ook nog een zevende dag moeten?”

Maak van de zaterdag een feest

Molenaar heeft een andere oplossing voor het stadje. “Misschien moet je ook wat vaker gewoon ’s avonds open zijn. Ik kan mij voorstellen dat je zaterdagavond een feestavond maakt in Harderwijk-centrum. Dat het daar gewoon leuk is en je bent vrolijk en dan wil je uitgaan en dan zijn de winkels dicht om vijf uur. Ga in de zomer vaker open tot zeven uur of acht uur, niet alleen op zaterdag, maar ook op andere dagen.” Dat lijkt voor Numan inderdaad een goede optie. Van der Meer denkt er echter anders over: “Voor mij hoeven de winkels niet op zaterdagavond open. Ik denk niet dat mensen dan nog even gezellig gaan winkelen. Ze zitten liever bier te drinken op een terrasje.”

Daarnaast heeft hij nog een bijzondere tip: “Een belangrijk aspect is ook het serviceniveau. Als een klant aangeeft: ‘Ik koop het online, want dan wordt het thuisbezorgd.’ Is het eerste wat ik zeg tegen winkeliers in Harderwijk: ‘Ga dat samen regelen, dat producten thuisbezorgd worden voor de klanten.’ Dat de klant iets op internet bestelt en dat binnen een half uur thuis kan zijn, omdat ondernemers in het centrum dat samen geregeld hebben. Dat hoeft niet heel ingewikkeld te zijn. Je kunt gewoon een koeriersdienst regelen voor de hele binnenstad. Die kan dan, net als bijvoorbeeld het bestellen van fastfood, binnen een half uur je pakketje thuis komen brengen. Daar kan geen enkele internetwinkelier tegenop.” Daar ziet consument Van der Meer wel wat in. “Dat is toch een ideaal idee, als je nog even snel wat nodig hebt, maar je hebt zelf geen tijd of zin om de stad in te gaan. Als ik verder van de stad zou wonen, zou ik daar zeker gebruik van maken."